Επιχειρηματίας αγρότης: Ο αγρότης με όραμα και στόχους

Η «αναβάθμιση» ενός αγρότη σε επιχειρηματία αγρότη δεν είναι κάτι απλό και σίγουρα δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτεί συνεχή προσπάθεια από τον αρχηγό και τα μέλη της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η επιχειρηματικότητα εμπεριέχει ρίσκο. Ειδικά στον αγροτικό τομέα το ρίσκο είναι αρκετά αυξημένο. Πολλοί είναι όμως αυτοί, κυρίως νέοι, που καθημερινά αγωνίζονται να αναπτύξουν μια νέα επιχειρηματική ιδέα στον αγροτικό χώρο παρόλο που απέναντί τους βρίσκεται το ελληνικό κράτος, που όχι μόνο δεν βοηθάει, αλλά στις περισσότερες των περιπτώσεων ορθώνει ανυπέρβλητα εμπόδια.

Γεωργική/κτηνοτροφική επιχείρηση: Μια επιχείρηση μέσα σε ένα διαρκώς αβέβαιο περιβάλλον

Σε αντίθεση με άλλους επιχειρηματίες, οι οποίοι τουλάχιστον δρουν μέσα σε ένα πιο σταθερό περιβάλλον, τα κέρδη ενός αγρότη επιχειρηματία εξαρτώνται άμεσα από τη «συνεργασία» της φύσης. Ο καιρός μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνει ο χειρότερος εχθρός του αγρότη και να καταστρέψει το σύνολο της παραγωγής του μέσα σε λίγες ώρες.

Οι καιρικές συνθήκες είναι αυτές που θα  καθορίσουν την ποσότητα αλλά και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος. Θα εμποδίσουν ή θα ευνοήσουν την εμφάνιση ασθενειών και εχθρών σε καλλιέργειες και ζώα και ταυτόχρονα θα μειώσουν ή θα εκτοξεύσουν το κόστος παραγωγής για την αντιμετώπισή τους.

Τα τελευταία χρόνια η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα έρχονται να προστεθούν στα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει ένας γεωργός/κτηνοτρόφος.

Σε πρώτη φάση λοιπόν ένας επιχειρηματίας αγρότης είναι αυτός που μπορεί να συνδυάσει με επιτυχία:

• Τους φυσικούς πόρους (έδαφος, νερό, κλίμα)
• Το κεφάλαιο ( εγκαταστάσεις, μηχανήματα, δενδρώνες, ζώα, αναλώσιμα υλικά κλπ)
• Την ανθρώπινη εργασία

Από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή

Είναι γνωστό ότι το ποσοστό κέρδους του παραγωγού στη τελική τιμή ενός προϊόντος ανέρχεται περίπου στο 15-20% και αποτελεί το μικρότερο ποσοστό σε σχέση με αυτά του μεταποιητή και του εμπόρου.

Ποσοστό στη τιμή καταναλωτή ανά κατηγορία:

Παραγωγός: 15 – 20 %

Μεταποιητής: 20 -35 %

Έμπορος: 35 – 65 %

Σε δεύτερη φάση, στόχος ενός επιχειρηματία αγρότη πρέπει να είναι η  όσο το δυνατόν καλύτερη προσέγγιση στον καταναλωτή, αποφεύγοντας κάποιους από τους μεσάζοντες. Η τυποποίηση, η μεταποίηση και η πιστοποίηση του προϊόντος αποτελούν προστιθέμενη αξία στο παραγόμενο προϊόν και ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας αγρότης το γνωρίζει καλά.

Ο επιχειρηματίας αγρότης στοχεύει:

• Στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ελέγχει το κόστος παραγωγής αναζητώντας συνεχώς τρόπους μείωσής του.
• Στη μεταποίηση και τυποποίηση του προϊόντος του εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό μεγαλύτερο εισόδημα και αυτονομία κινήσεων.
• Στη διασφάλιση σταθερής ποσότητας και ποιότητας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνει σχέσεις εμπιστοσύνης με εμπόρους και καταναλωτές.
• Στην «εκμετάλλευση» ευκαιριών η οποία επιτυγχάνεται μόνο εφόσον παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις γύρω από το προϊόν του.
• Στη δημιουργία νέων καινοτόμων προϊόντων με σκοπό να «ανταμείβει» τον καταναλωτή και να κατακτά νέες αγορές.
• Στην απευθείας προώθηση του προϊόντος του. Που σημαίνει: Υπογράφει και πιστοποιεί το προϊόν του. Ερευνά τα χαρακτηριστικά των καταναλωτών. Αναζητά νέες αγορές, είτε σε εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο. Μαθαίνει τους νέους σύγχρονους τρόπους προώθησης-προβολής.

Παρακάτω αναφέρονται οι στόχοι που οφείλει να έχει ο επιχειρηματίας αγρότης κατηγοριοποιημένοι με βάση τους 3 συντελεστές παραγωγής: γεωργική γη, κεφάλαιο και εργασία.

Γεωργική γη και επιχειρηματίας αγρότης

Στόχοι ενός επιχειρηματία αγρότη είναι:

Η συγκέντρωση της γεωργικής γης σε λίγα αγροτεμάχια

Ο πολυτεμαχισμός της γεωργικής γης εκτοξεύει το κόστος παραγωγής και παράλληλα εμποδίζει τη σωστή λειτουργία και τον  προγραμματισμό των εργασιών σε μια γεωργική εκμετάλλευση.

Αύξηση του μεγέθους της γεωργικής/κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης

Όσο περισσότερο αυξάνεται το μέγεθος μιας γεωργικής εκμετάλλευσης τόσο περισσότερο μειώνεται το κόστος παραγωγής ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος. Η επιλογή γειτονικών αγροτεμαχίων (αγορά ή μίσθωση) αποτελεί μια καλή λύση για την μείωση του πολυτεμαχισμού της γεωργικής γης.

Βελτίωση και προστασία των εδαφών

Βασικό μέλημα ενός επιχειρηματία αγρότη είναι η διατήρηση σε άριστη κατάσταση του εδάφους. Πρακτικές όπως η αμειψισπορά, η αγρανάπαυση, η ορθολογική χρήση λιπασμάτων και διάφορες άλλες καλλιεργητικές φροντίδες ευνοούν την γονιμότητα του εδάφους, μειώνουν το κόστος παραγωγής και βελτιώνουν την ποσότητα και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος.

Αξιοποίηση του συνόλου των εκτάσεων της εκμετάλλευσης

Ένας επιχειρηματίας αγρότης είναι σε θέση να εκμεταλλεύεται πλήρως κάθε σπιθαμή της γεωργικής του εκμετάλλευσης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της καλλιέργειες των κατάλληλων φυτών/ποικιλιών, της μεθόδου της συγκαλλιέργειας, την αξιοποίηση των μεταποιητικών μηχανημάτων και αποθηκευτικών χώρων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τη σωστή εγκατάσταση  φωτοβολταϊκών συστημάτων για αυτονομία σε ενέργεια κλπ.

Σωστός αρχικός σχεδιασμός και μελέτη πριν την εγκατάσταση της εκμετάλλευσης

 Θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή, κυρίως όσον αφορά τις θερμοκηπιακές και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις καθώς και τις δενδρώδεις καλλιέργειες, στην αρχική μελέτη και τον σχεδιασμό για την σωστή εγκατάσταση των χώρων παραγωγής. Εγκαταστάσεις όπως πχ αποθήκες, χώροι μεταποίησης-τυποποίησης προϊόντος θα πρέπει να έχουν μελετηθεί σωστά πριν την ανέγερσή τους. Η οποιαδήποτε μελλοντική μετεγκατάσταση λόγω κακού αρχικού σχεδιασμού, θα επιβαρύνει σημαντικά τον προϋπολογισμό της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Κεφάλαιο και επιχειρηματίας αγρότης

Στόχοι ενός επιχειρηματία αγρότη είναι:

Απόκτηση του αναγκαίου κεφαλαίου και τίποτα περισσότερο

Ο επιχειρηματίας αγρότης οφείλει να γνωρίζει με ακρίβεια το απαιτούμενο κεφάλαιο για τη κερδοφόρα λειτουργία της γεωργικής του εκμετάλλευσης. Δεν θα πρέπει να παρασύρεται από υπέρμετρο ενθουσιασμό ή τον ανταγωνισμό μεταξύ αγροτών για την απόκτηση π.χ. του ακριβότερου ελκυστήρα.

Σύγχρονες και επιλεγμένες επενδύσεις

Ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας αγρότης οφείλει να επενδύει σε νέες τεχνολογίες οι οποίες θα τον βοηθήσουν να μειώσει το κόστος παραγωγής και παράλληλα να αυξήσει την ποσότητα και να βελτιώσει την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος του. Η χρήση τεχνολογικά απαξιωμένων μηχανημάτων προκαλούν σημαντικές επιβαρύνσεις και αυξάνουν το κόστος παραγωγής. Π.χ. Η χρήση ενός απαρχαιωμένου ελκυστήρα αυξάνει το χρόνο εργασίας, το κόστος λειτουργίας και συντήρησης.

Αξιοποίηση του κάθε συντελεστή παραγωγής στο σύνολό του και μείωση του χρόνου που μένει αδρανής

Όπως και στην περίπτωση της αξιοποίησης της γεωργικής γης έτσι και εδώ, ο αγρότης πρέπει να μεριμνά έτσι ώστε να μειώνει το χρόνο που μένει αδρανής ένας συντελεστής παραγωγής. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί και μέσω της παραγωγής περισσότερων του ενός γεωργικών προϊόντων σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα ή στην μίσθωση σε τρίτους των ανενεργών συντελεστών παραγωγής (γεωργικά μηχανήματα, αποθηκευτικοί χώροι)

Εργασία και επιχειρηματίας αγρότης

Στόχοι ενός επιχειρηματία αγρότη είναι:

Η πλήρης απασχόληση όλων των μελών της οικογένειας που απασχολούνται στην γεωργική/κτηνοτροφική εκμετάλλευση

Ο επιχειρηματίας αγρότης θα πρέπει να  κατανέμει σωστά τον χρόνο και τις εργασίες που απαιτούνται τόσο για την παραγωγή όσο και για την μεταποίηση, τυποποίηση και εν τέλει διάθεση του προϊόντος. Όλα τα εργαζόμενα μέλη της οικογένειας θα ήταν καλό να γνωρίζουν όλα τα στάδια από την παραγωγή μέχρι τη διάθεση του προϊόντος και να εξειδικευτούν σε ένα μέρος της παραγωγής π.χ. στην μεταποίηση-τυποποίηση του προϊόντος.

Επιλογή του κατάλληλου εργατικού δυναμικού

Η ικανότητα του επιχειρηματία αγρότη στη σωστή επιλογή του εργατικού δυναμικού (γνώση, φυσική κατάσταση, εμπιστοσύνη κλπ) και η κατανομή του στα διάφορα «πόστα» της γεωργικής του επιχείρησης  αποτελεί σημαντική παράμετρο για την εύρυθμη λειτουργία της γεωργικής εκμετάλλευσης.  Επίσης, να γνωρίζει, με βάση την εμπειρία του, τον απαιτούμενο αριθμό μόνιμου και εποχιακού εργατικού δυναμικού για τη σωστή λειτουργία της εκμετάλλευσής του.

Επιχειρηματίας αγρότης και καταναλωτής

Ο επιτυχημένος επιχειρηματίας αγρότης οφείλει πάνω από όλα να σέβεται τους ανθρώπους που τον στηρίζουν… Τους καταναλωτές.

Αυτό φαίνεται από το στάδιο της παραγωγής μέχρι και το στάδιο της προώθησης του προϊόντος.

• Τηρεί κατά γράμμα τις καλλιεργητικές μεθόδους για ένα ασφαλές και ποιοτικό προϊόν.
• Μεταποιεί το προϊόν προσέχοντας να μην αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά του.
• Αναδεικνύει την ποιότητα του προϊόντος του μέσα από τη συσκευασία στην οποία δεν έχει αμελήσει μία σωστή και κατανοητή ετικέτα για τον καταναλωτή.
• Σέβεται το προϊόν του, το προβάλει με όμορφο τρόπο, επιλέγει ποιοτικούς τρόπους διαφήμισης και τέλος το προωθεί σε επιλεγμένα κανάλια διανομής.

Στόχος ενός επιτυχημένου επιχειρηματία δεν είναι το άμεσο κέρδος και η «αρπαχτή». Αντίθετα οφείλει να αναπτύξει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους καταναλωτές.

Επιχειρηματίας αγρότης και περιβάλλον

Το «εργοστάσιο» ενός επιχειρηματία αγρότη είναι το φυσικό περιβάλλον. Η προστασία του περιβάλλοντος βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά στα δικά του χέρια. Η εφαρμογή ορθών καλλιεργητικών πρακτικών, η προστασία των υδάτων, η σωστή χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, αντιβιοτικών, η καλή διαβίωση των εκτρεφόμενων ζώων και η καθημερινή φροντίδα του φυσικού περιβάλλοντος οδηγούν στην αειφορία.

Η αειφορία οδηγεί στην βιωσιμότητα και κερδοφορία του επιχειρηματία αγρότη.

————————-

Τα χαρακτηριστικά ενός επιχειρηματία

Τι πρέπει να έχει ένας επιχειρηματίας αγρότης:

• Όραμα
• Στόχους
• Στρατηγική
• Ικανότητα συνδυασμού των συντελεστών παραγωγής
• Ικανότητα ανάλυσης των καταστάσεων
• Ικανότητα πρόβλεψης των αναγκών των καταναλωτών
• Ικανότητα γρήγορης προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της κατανάλωσης.
• Ικανότητα γρήγορης προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες πολιτικές.
• Ετοιμότητα για ανάληψη κινδύνων
• Ικανότητα συνεργασίας
• Ικανότητα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού της επιχείρησης.
• Επιθυμία για ανεξαρτησία κινήσεων
• Επιθυμία για προσωπική επιτυχία
• Θάρρος και τόλμη
• Αποφασιστικότητα
• Υπομονή
• Διάθεση για σκληρή δουλειά
• Συναισθηματική σχέση με το αντικείμενο της απασχόλησής του