Ελληνική Γεωργία Ενημέρωση|Εκπαίδευση|Συμβουλευτική
Οι αριθμοί αποκαλύπτουν από μόνοι τους πόσο σημαντική είναι η θέση που κατέχει ο τομέας της κτηνοτροφίας στην οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αντιστοιχεί στο 45 % της συνολικής γεωργικής δραστηριότητας, απασχολεί 4 εκατ. εργαζόμενους και έχει κύκλο εργασιών που φθάνει τα 168 δις ευρώ ετησίως. Επιπρόσθετα, οι συνδεόμενοι τομείς (μεταποίηση του γάλακτος και του κρέατος, ζωοτροφές) έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους περίπου 400 δις ευρώ.
Στην ΕΕ υπάρχουν 4,5 δισεκατομμύρια κοτόπουλα, ωοτόκοι όρνιθες και γαλοπούλες, καθώς και περίπου 330 εκατομμύρια βοοειδή, χοίροι, αίγες και πρόβατα.
Περιεχόμενα να κλείσει
Ο τομέας της κτηνοτροφίας αποτελεί πράγματι ένα σημαντικό τομέα της οικονομίας όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά παγκοσμίως. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, με την πάροδο των χρόνων όλο και περισσότεροι καταναλωτές ευαισθητοποιούνται σε θέματα που αφορούν την αειφορία, την προστασία του περιβάλλοντος και τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων.
Μέτρα για τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων
Η νομοθεσία της ΕΕ προσπαθεί να ισσοροπήσει μεταξύ της αυξανόμενης ευαισθησίας των πολιτών για τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων και των απαιτήσεων της αγοράς. Εγχείρημα δύσκολο που πολλές φορές φαίνεται αδύναμο να επιτύχει μια δίκαιη και ισορροπημένη πολιτική.
Ωστόσο, αναγνωρίζεται ευρέως ότι η ΕΕ διαθέτει από τα αυστηρότερα πρότυπα για την καλή διαβίωση των ζώων παγκοσμίως. Τα περισσότερα από αυτά τα πρότυπα αφορούν τα ζώα εκτροφής (στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, κατά τη μεταφορά και κατά τη σφαγή).
Η νομοθεσία της ΕΕ για την καλή διαβίωση των ζώων θεσπίστηκε για πρώτη φορά πριν από 40 χρόνια και έκτοτε έχει επικαιροποιηθεί αρκετές φορές.
Αλληλένδετα στοιχεία: Καλές συνθήκες διαβίωσης, ποιοτικό προϊόν
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η ασφάλεια των τροφίμων επηρεάζεται εμμέσως από την καλή διαβίωση των εκτρεφόμενων ζώων, λόγω της στενής σχέσης μεταξύ της καλής διαβίωσης των ζώων, της υγείας των ζώων και των τροφιμογενών νόσων.
Η κακή διαβίωση των ζώων μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών και τη θνησιμότητα. Σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, οι επιθεωρητές της ασφάλειας των τροφίμων δεν εγκρίνουν το κρέας για ανθρώπινη κατανάλωση, γεγονός που συνεπάγεται οικονομική ζημία για τους παραγωγούς και τους μεταποιητές.
Η εντατική παραγωγή και το κόστος της καλής διαβίωσης
Το πρόβλημα είναι ότι η καλή διαβίωση των ζώων δεν συμβαδίζει πάντοτε με τα οικονομικά συμφέροντα των φορέων εκμετάλλευσης.
Στα συστήματα εντατικής παραγωγής, όσο μεγαλύτερη είναι η πυκνότητα του ζωικού πληθυσμού τόσο υψηλότερα είναι τα κέρδη, αλλά και επίσης δυσκολότερο να ικανοποιηθούν συγκεκριμένες ανάγκες των ζώων.
Κατά συνέπεια, τα συστήματα εντατικής παραγωγής μπορεί να οδηγήσουν σε παράδοξες συμπεριφορές, όπως σε ράμφισμα φτερώματος και κανιβαλισμό στις ωοτόκους όρνιθες, σε επιθετική συμπεριφορά και δάγκωμα της ουράς στους χοίρους και σε επιθετική συμπεριφορά στα μοσχάρια.
Για τον έλεγχο αυτής της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, συνήθης πρακτική είναι η επιβολή επώδυνων φυσικών αλλοιώσεων στα ζώα, συγκεκριμένα η αποτομή του ράμφους, η κοπή της ουράς, ο ευνουχισμός και η περικοπή των οδόντων.
Η νομοθεσία της ΕΕ αντιμετωπίζει τα ζητήματα αυτά ιδίως μέσω των απαιτήσεων για τον ελάχιστο χώρο και των κανόνων για τις φυσικές αλλοιώσεις. Η εφαρμογή ορισμένων προτύπων για την καλή διαβίωση των ζώων, όπως για παράδειγμα η παροχή ελάχιστου χώρου για τα μοσχάρια, συνεπάγεται δαπάνες για τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
Το 2010, η ΓΔ Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων εκτίμησε ότι οι δαπάνες αυτές ανέρχονταν στο 2 % του κύκλου εργασιών της εκμετάλλευσης. Τα αυστηρότερα πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώων ωστόσο συνδέονται με πλεονεκτήματα όπως η βελτίωση της παραγωγικότητας, της ποιότητας του προϊόντος και της εικόνας της επιχείρησης.
Ομοίως, τα οικονομικά συμφέροντα των επιχειρήσεων μεταφορών επηρεάζονται αρνητικά από τη χαμηλότερη πυκνότητα ζωικού πληθυσμού και τις στάσεις κατά τη μετακίνηση με σκοπό την ανάπαυση των ζώων.
Στο πλαίσιο των εργασιών στα σφαγεία, η ταχύτητα της αλυσίδας παραγωγής είναι βασικός παράγοντας παραγωγικότητας, αλλά αυτό μπορεί να επηρεάσει την κατάλληλη μεταχείριση των ζώων πριν από τη σφαγή, καθώς και την αποτελεσματικότητα των μεθόδων αναισθητοποίησης και ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλοι εμπορικοί λόγοι για την μη τήρηση των βέλτιστων πρακτικών στα σφαγεία.
Μέτρο 14: Χρηματοδότηση – Απούσα η Ελλάδα
Η μεγαλύτερη άμεση πηγή χρηματοδότησης της ΕΕ για δραστηριότητες που συνδέονται με την καλή διαβίωση των ζώων είναι το Μέτρο 14 «Ενισχύσεις για την καλή διαβίωση των ζώων» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο δυστυχώς δεν έχει εφαρμογή στη χώρα μας.
Το μέτρο αυτό παρέχει στήριξη σε κτηνοτρόφους που εφαρμόζουν αυστηρά πρότυπα, τα οποία υπερβαίνουν τα σχετικά υποχρεωτικά πρότυπα
Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζονται οι προβλεπόμενες και οι πραγματικές δαπάνες για το μέτρο αυτό την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020. Τα κονδύλια αυτά συμπληρώνονται από εθνικούς πόρους, με αποτέλεσμα ο συνολικός προϋπολογισμός για το συγκεκριμένο μέτρο να ανέρχεται σε σχεδόν 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
