Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προτίθεται να προκηρύξει έως τον Ιούνιο του 2017 τη δράση 10.1.04 «Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα» του ΠΑΑ 2014-2020, με πρώτο έτος εφαρμογής 2018 (φθινοπωρινές καλλιέργειες 2017 – εαρινές καλλιέργειες 2018).

Βασικός στόχος της δράσης είναι η μείωση της ρύπανσης του νερού τόσο από νιτρικά ιόντα όσο και από άλλες εν δυνάμει ρυπογόνες εισροές (φωσφορικά ιόντα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα).

Στη δράση περιλαμβάνονται δεσμεύσεις που αφορούν τόσο αροτραίες όσο και δενδρώδεις καλλιέργειες, σημαντική διαφορά σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, όπου οι δεσμεύσεις αφορούσαν μόνο αροτραίες καλλιέργειες.

Περιοχές παρέμβασης

Η δράση εφαρμόζεται στις παρακάτω περιοχές:

Η επιλεξιμότητα των αγροτεμαχίων, ως προς την περιοχή παρέμβασης, θα απεικονίζεται στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) 2017.

Τα αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης που θα ενταχθούν πρέπει:

• να είναι δηλωμένα στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) του ενδιαφερόμενου του έτους 2017
• Στην περίπτωση των μόνιμων φυτειών (δενδρώδεις καλλιέργειες) τα προς ένταξη αγροτεμάχια πρέπει να είναι δηλωμένα στην ΕΑΕ 2017 του ενδιαφερομένου με επιλέξιμη για τη δέσμευση δενδρώδη καλλιέργεια να είναι δηλωμένα στην ΕΑΕ 2017 ως αρδευόμενα (σε επίπεδο αγροτεμαχίου και όχι σε επίπεδο καλλιέργειας) να βρίσκονται εντός των περιοχών παρέμβασης για την ομάδα καλλιέργειας.
• «Ελιά», η ελάχιστη πυκνότητα φύτευσης των υπό ένταξη ελαιοτεμαχίων είναι τουλάχιστον 80 ελαιόδεντρα ανά εκτάριο (Ha), προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα.
• Να διατηρούνται σταθερά καθ’ όλη την περίοδο της δέσμευσης, καθώς δεν επιτρέπεται η αλλαγή των αγροτεμαχίων για τα οποία έχουν αναληφθεί δεσμεύσεις.

Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της δράσης έχουν διάρκεια 5 χρόνια και αφορούν αγρανάπαυση, ξηρική αμειψισπορά και χλωρά λίπανση στις δενδρώδεις καλλιέργειες.

Οι ειδικές δεσμεύσεις, τα ύψη ενίσχυσης και οι επιλέξιμες καλλιέργειες

Η στήριξη χορηγείται σε ετήσια βάση και ανά εκτάριο γεωργικής έκτασης ανάλογα με τις ειδικές δεσμεύσεις που που έχουν αναληφθεί από τους δικαιούχους.

Ειδικές δεσμεύσεις

Α. Αγρανάπαυση

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν ετησίως να θέτουν σε αγρανάπαυση έκταση, η οποία να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της συνολικά ενταγμένης έκτασης.

Στην υπό αγρανάπαυση έκταση απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλοιώσει τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έκτασης (π.χ. όργωμα, λίπανση, χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, άρδευση κ.ά.) συμπεριλαμβανομένης της ελάχιστης δραστηριότητας του Πυλώνα I, ήτοι του ενός οργώματος το χρόνο για τις αρόσιμες εκτάσεις.

Εάν η δέσμευση της αγρανάπαυσης πρόκειται να εφαρμοστεί σε ενταγμένα στη δράση αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 8%, τότε ο δικαιούχος αναλαμβάνει επιπλέον να εγκαθιστά φυτά εδαφοκάλυψης (κατάλληλα χειμερινά ψυχανθή, σιτηρά και σταυρανθή και μείγματα αυτών) στα αγροτεμάχια αυτά.

Εάν η ενταγμένη στη δράση έκταση περιλαμβάνει αγροτεμάχια που εφάπτονται σε επιφανειακά ύδατα, τότε η αγρανάπαυση εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε αυτά και η υπό αγρανάπαυση έκταση παραμένει σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της δέσμευσης.

Ύψος ενίσχυσης ανα καλλιέργεια/περιοχή:

Τα ύψη ενίσχυσης του πίνακα θα είναι μειωμένα για τους δικαιούχους που είναι υπόχρεοι της πρακτικής του πρασινίσματος «περιοχή οικολογικής εστίασης (EFA)», προκειμένου να μην προκύπτει διπλή χρηματοδότηση για το 5% της έκτασης που είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν ως EFA. Το ποσοστό μείωσης της ενίσχυσης θα προσδιορίζεται στο θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής της δράσης. Για τους δικαιούχους της δέσμευσης με υπό αγρανάπαυση αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 8%, στο ύψος ενίσχυσης του παραπάνω πίνακα προστίθεται ενίσχυση ύψους 70€/Ha/έτος και μέχρι του ορίου των 600€/Ha/έτος, για την κάλυψη του πρόσθετου κόστους των φυτών εδαφοκάλυψης.

Β. Αμειψισπορά

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν ετησίως να θέτουν σε αμειψισπορά έκταση, η οποία να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της συνολικά ενταγμένης έκτασης. Ως καλλιέργειες αμειψισποράς εγκαθίστανται καλλιέργειες που παραδοσιακά καλλιεργούνται ως ξηρικές (χειμερινά σιτηρά και ψυχανθή).

Ύψος ενίσχυσης ανα καλλιέργεια/περιοχή:

Γ. Χλωρά λίπανση σε δενδρώδεις καλλιέργειες.

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν :

• Να εφαρμόζουν χλωρά λίπανση με φυτά εδαφοκάλυψης στον υποόροφο των δενδρώνων, σε έκταση που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 20% της ενταγμένης έκτασης. Επιλέξιμα ως φυτά εδαφοκάλυψης είναι τα χειμερινά ψυχανθή και τα μείγματα χειμερινών ψυχανθών με σιτηρά. Στο τμήμα της έκτασης, στο οποίο εφαρμόζεται χλωρά λίπανση, απαγορεύεται η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων και κοπριάς.
• Να πραγματοποιούν εργαστηριακές αναλύσεις στην ενταγμένη στη δέσμευση εκμετάλλευση (εδαφολογική ανάλυση, φυλλοδιαγνωστική, ανάλυση αρδευτικού νερού). Οι εργαστηριακές αναλύσεις πραγματοποιούνται από τα Τμήματα Γεωργικών Εφαρμογών και Ανάλυσης Λιπασμάτων του ΥΠΑΑΤ ή από διαπιστευμένα ιδιωτικά εργαστήρια.
• Να διαθέτουν «Σχέδιο Διαχείρισης Εισροών» (ΣΔΕ) για το σύνολο της ενταγμένης εκμετάλλευσης, μέσω του οποίου εξασφαλίζεται η αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των χρησιμοποιούμενων εισροών (λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα, αρδευτικό νερό).

Η δέσμευση εφαρμόζεται στις δενδρώδεις καλλιέργειες των ευπρόσβλητων στα νιτρικά ιόντα γεωργικής προέλευσης περιοχών, που καλύπτονται από Πρόγραμμα Δράσης. Από τα υφιστάμενα Προγράμματα Δράσης, δενδρώδεις καλλιέργειες περιέχονται στα ακόλουθα:

• Αργολικό πεδίο: Εσπεριδοειδή, Ελιά, Βερικοκιά
• Λεκάνη Πηνειού Ηλείας: Ελιά
• Κάμπος Θεσσαλονίκης – Πέλλας – Ημαθίας: Ροδακινιά, Μηλιά, Αχλαδιά
• Πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας: Εσπεριδοειδή, Ελιά

Ύψος ενίσχυσης ανα καλλιέργεια/περιοχή:

Δ. Ζώνη ανάσχεσης σε αγροτεμάχια που εφάπτονται σε επιφανειακά ύδατα

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να εφαρμόζουν παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων, κατά μέσο όρο, στα ενταγμένα στη δέσμευση αγροτεμάχια που εφάπτονται με επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, υδατορέματα, λίμνες, αρδευτικές διώρυγες, αποστραγγιστικές τάφρους κ.ά.).

Στην παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλοιώσει τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έκτασης (π.χ. όργωμα, λίπανση, χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, άρδευση κ.ά.) συμπεριλαμβανομένης της ελάχιστης δραστηριότητας του Πυλώνα I, ήτοι του ενός οργώματος το χρόνο για τις αρόσιμες εκτάσεις.

Η δέσμευση αφορά στις αροτραίες καλλιέργειες της περιοχής παρέμβασης.

Ύψος ενίσχυσης ανα καλλιέργεια/περιοχή

Το ύψος ενίσχυσης υπολογίζεται από τον παρακάτω τύπο:

Ύψος ενίσχυσης (€/Ha/έτος) = (έκταση ζώνης ανάσχεσης πλάτους 4 μέτρων/ενταγμένη έκταση) x Τυπικό Ακαθάριστο Κέρδος (ΤΑΚ).

Αποζημιώνεται η απώλεια εισοδήματος για τα 4 από τα 5 μέτρα πλάτους της ζώνης ανάσχεσης, δεδομένου ότι στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης απαγορεύεται η καλλιέργεια σε απόσταση μικρότερη του ενός μέτρου από τις όχθες υδατορεμάτων και λοιπών υδάτινων όγκων.

Το ΤΑΚ για τις επιλέξιμες καλλιέργειες αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Τα ύψη ενίσχυσης του πίνακα θα είναι μειωμένα για τους δικαιούχους που είναι υπόχρεοι της πρακτικής του πρασινίσματος «περιοχή οικολογικής εστίασης (EFA)», προκειμένου να μην προκύπτει διπλή χρηματοδότηση για το 5% της έκτασης που είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν ως EFA. Το ποσοστό μείωσης της ενίσχυσης θα προσδιορίζεται στο θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής της δράσης.