Κορυφοξήρα εσπεριδοειδών: Μακροσκοπικός έλεγχος και προληπτικά μέτρα αντιμετώπισης

Ο μύκητας κορυφοξήρα (Deuterphoma tracheiphila) των εσπεριδοειδών είναι ασθένεια του ξύλου που προσβάλει κυρίως λεμονιές, κιτριές και νεραντζιές. Σπανιότερα τη βρίσκουμε στη πορτοκαλιά και τη νερατζιά.

Συμπτώματα

Αρχικά εκδηλώνεται με απότομο μαρασμό και ξήρανση των φύλλων σε μερικούς βλαστούς και στη συνέχεια με αποξήρανση από την κορυφή προς τη βάση κλάδων και βραχιόνων του δέντρου.

Από τη βάση των ξερών κλάδων και από το υποκείμενο αναπτύσσονται λαίμαργοι βλαστοί και αυτό αποτελεί συνήθη αντίδραση του δέντρου στην ασθένεια. Όμως σταδιακά η ασθένεια προσβάλλει όλο το δέντρο που συνήθως ξεραίνεται τελείως.

Τα δένδρα είναι ευπαθή το φθινόπωρο και το χειμώνα. Οι μολύνσεις ευνοούνται από την ύπαρξη πληγών και υγρασίας.

Τα συμπτώματα χλώρωσης, μάρανσης και ξήρανσης κλαδιών των εσπεριδοειδών δεν είναι χαρακτηριστικά μόνο της κορυφοξήρας αλλά μπορεί να οφείλονται και σε ποικίλες άλλες αιτίες όπως η έλλειψη νερού λόγω κακής ή ανεπαρκούς άρδευσης, βλάβης ή κακής λειτουργίας της ρίζας (κρύο έδαφος, βαθύ φρεζάρισμα κλπ), τοξικότητας (λιπάσματος, αλάτων, ζιζανιοκτόνων) ή προσβολής από άλλους επιβλαβείς οργανισμούς.

Τρόπος μετάδοσης

Το μόλυσμα μεταδίδεται από τα προσβεβλημένα δέντρα στα γειτονικά με τη βροχή, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από δυνατό αέρα, με εργαλεία κλαδέματος, χέρια κλπ κατά τις εργασίες και ιδιαίτερα όταν το φύλλωμα είναι βρεγμένο και σε μακρινές αποστάσεις μεταδίδεται με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό και με τα πουλιά που συλλέγουν ξερά κλαδιά για τις φωλιές τους.

Μέτρα αντιμετώπισης

Τα μέτρα αντιμετώπισης είναι κυρίως προληπτικά:

• Τα δέντρα που ξηραίνονται από την ασθένεια πρέπει να εκριζώνονται και να καταστρέφονται.
• Η εξυγίανση με αφαίρεση και καταστροφή των ξηρών προσβεβλημένων κλάδων μαζί με υγιές τμήμα 15-20 εκατ. πρέπει να γίνεται το φθινόπωρο πριν την έναρξη των βροχών.
• Αποφυγή κλαδεμάτων και οργωμάτων από το φθινόπωρο έως αργά την άνοιξη. Ν
• Να αποφεύγονται οι τραυματισμοί των κλάδων, του κορμού και των ριζών. Τυχόν πληγές να προστατεύονται με εγκεκριμένα σκευάσματα.
• Να αποφεύγεται η υπερβολική αζωτούχος λίπανση που καθιστά τα δέντρα ευπαθή στην ασθένεια.
• Η χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού και ανθεκτικών ποικιλιών, είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης της ασθένειας.
• Συστήνονται 2 – 3 προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα κατά τη διάρκεια της βροχερής περιόδου. Ο πρώτος ψεκασμός γίνεται το φθινόπωρο με την έναρξη των βροχών. Έκτακτοι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται αμέσως μετά από χαλαζόπτωση ή παγετό.

Μακροσκοπικός έλεγχος

Μακροσκοπικός έλεγχος για αναζήτηση κλαδιών με συμπτώματα μπορεί να γίνει όλες τις εποχές. Η καταλληλότερη όμως εποχή για να διαπιστωθούν τα αρχικά συμποτώματα και να ληφθούν μέτρα αποφυγής διάδοσης της ασθένειας στην περίπτωση που αυτή θα εμφανιστεί είναι η άνοιξη.

Ο ελεγκτής θα εξετάσει αν επικράτησαν κατάλληλες θερμοκρασίες και έχει αναπτυχθεί νέα βλάστηση που θα δείξει τα χαρακτηριστικά συμπτώματα. Αν ο έλεγχος γίνει νωρίς την άνοιξη υπάρχει το ενδεχόμενο η ασθένεια να βρίσκεται σε λανθάνουσα μορφή και να μην υπάρχουν εμφανή συμπτώματα. Αν πάλι ο έλεγχος γίνει αργά την άνοιξη ή το καλοκαίρι υπάρχει ενδεχόμενο να έχουν αφαιρεθεί τα ξερά κλαδιά κατά τις συνήθεις εργασίες περιποίησης των δέντρων.